Verbonden partijen | Begroting 2018

Selecteer een alinea

De opzet van deze paragraaf sluit aan bij het besluit Begroting en Verantwoording (BBV).

Overzicht van verbonden partijen

In onderstaande tabel wordt aangegeven in welke verbonden partijen de gemeente Arnhem in 2018 deelneemt en aan welke programma's daarmee een bijdrage wordt geleverd

Rechtsvorm	Naam	Bijdrage aan regulier programma
Gemeenschappelijke regelingen
	1. WGR+ Stadsregio Arnhem Nijmegen(in liquidatie)	R0 Algemeen bestuur en publieke dienstverlening R2 Verkeer, vervoer en waterstaat R3 Economie R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
	2. GO Arnhem Nijmegen City Region	R8 Wonen en ruimte
	3. GR Veiligheids- en gezondheidsregio Gelderland- Midden (VGGM)	R1 Veiligheid R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning R7 Gezondheid en milieu
	4. GR Werkvoorziening Midden Gelderland	R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
	(Presikhaaf Bedrijven)	R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
	5. GR Regionaal Historisch Centrum Gelders Archief	R5 Cultuur, recreatie en sport
	6. GR Onderwijszaken	R4 Educatie
	7. GR Euregio Rijn-Waal	R0 Algemeen bestuur en publieke dienstverlening R3 Economie
	8. GR Lingezegen	R5 Cultuur, recreatie en sport
	9. GR Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)	R7 Gezondheid en Milieu R8 Wonen en ruimte
	10. MGR Sociaal Domein Centraal Gelderland (in oprichting)	R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
Bedrijfsvoerings-organisatie (BVO)
	11. GR BVO de Connectie	R9 Financiën en bedrijfsvoering
	12. GR BVO Doelgroepenvervoer regio Arnhem Nijmegen (DRAN)	R4 Educatie R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning
Stichtingen
	13. St. Economic Board regio Arnhem-Nijmegen	R3 Economie
	14. St. Stedenlink	R9 Financiën en bedrijfsvoering
	15. St. Samenwerkingsverband Glasvezelnetwerk Arnhem	R9 Financiën en bedrijfsvoering
	16. St. Het Veluwse Bosbrandweer Comité	R1 Veiligheid
	17. St. Dataland	R9 Financiën en bedrijfsvoering
Besloten Vennootschappen
	18. BV Facility Point	R3 Economie
	19. BV Sportbedrijf Arnhem	R5 Cultuur, recreatie en sport
Naamloze Vennootschappen
	20. NV Bank Nederlandse Gemeenten	R9 Financiën en bedrijfsvoering

Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Opdrachtgevende rol en eigenaarsrol
Verbonden partijen (publiekrechtelijk of privaatrechtelijk) zijn organisaties waarin gemeenten een bestuurlijk én een financieel belang hebben. De gemeente vervult twee rollen richting de verbonden partijen: de rol van opdrachtgever en van eigenaar:
in de eigenaarsrol beslist de gemeente over de oprichting, de missie, de taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de verbonden partij. Het gemeentebestuur is mede eigenaar van de verbonden partij en draagt bestuurlijke verantwoordelijkheid (de gemeente neemt deel aan het bestuur). De eigenaarsrol richt zich vooral op de continuïteit en de levensvatbaarheid van de (samenwerking)organisatie;
de gemeente is daarnaast ook afnemer/opdrachtgever van de verbonden partij. De verbonden partij levert diensten/producten, is uitvoerder van gemeentelijk beleid. Veelal in de vorm van een basispakket dat door alle deelnemers in de samenwerking wordt afgenomen met daarnaast een aanvullend (maatwerk) pakket dat voor afzonderlijke deelnemers op maat wordt afgesproken.
Tussen beide rollen en de belangen die daaruit voort vloeien kan een spanningsveld bestaan.
Het financieel belang is gekoppeld aan beide rollen. Als opdrachtgever heeft de gemeente belang bij een zo goed mogelijke prijs/kwaliteitsverhouding voor de afgesproken dienstverlening en deze moet passen binnen de kaders van de gemeentebegroting. Als eigenaar draagt de gemeente het 'ondernemersrisico' van de samenwerking. Als de financiële resultaten tegenvallen, zal de gemeente de tekorten moeten aanvullen.
De verantwoording in de paragraaf verbonden partijen vindt plaats vanuit de positie als eigenaar van deze verbonden partijen. Opmerking hierbij is dat de gemeente Arnhem in bijna alle gevallen mede-eigenaar is in de verbonden partij, hetgeen betekent dat er meerdere deelnemers zijn. De verantwoording vanuit de rol als opdrachtgever is terug te vinden in de desbetreffende programma's.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Actuele kaders
Wet gemeenschappelijke regeling
Op 1 januari 2015 is de Wet gemeenschappelijke regeling (Wgr) gewijzigd. Hiermee is een aantal wijzigingen doorgevoerd die erop gericht zijn de invloed van de raad op het samenwerkingsverband te versterken. De belangrijkste wijzigingen zijn:
de algemene en financiële kaders voor het volgende begrotingsjaar moeten door het samenwerkingsverband uiterlijk vóór 15 april aangeboden worden aan de raden van de deelnemers (artikel 34b Wgr). Voor de gemeente Arnhem is hierdoor deze informatie beschikbaar tijdens de behandeling van de perspectiefnota;
de jaarrekening en het verslag van de accountant moet eveneens uiterlijk 15 april worden aangeboden aan de raad;
de termijn waarbinnen de raad een zienswijze kan indienen op de ontwerpbegroting van een samenwerkingsverband wordt met twee weken verlengd naar acht weken. De vastgestelde begroting van het samenwerkingsverband moet daarom uiterlijk 1 augustus toegezonden worden aan de provincie. In de praktijk betekent dit in verband met het zomerreces dat de huidige termijn van 6 weken uitgangspunt blijft;
lokale rekenkamers en rekenkamercommissies krijgen meer mogelijkheden om onderzoek te doen samenwerkingsverbanden die op grond van de Wgr zijn ingesteld;
een bestuur van een samenwerkingsverband kan de overgedragen bevoegdheden niet zelf uitbreiden;
bij een openbaar lichaam dat uitsluitend is ingesteld door de raad, is het niet langer toegestaan dat leden van het college zitting nemen in het algemeen bestuur;
een nieuwe samenwerkingsvorm is ingevoerd: de bedrijfsvoeringsorganisatie (BVO).
Gemeentelijke kaders
kadernota verbonden partijen 2016 gemeente Arnhem (raadsbesluit november 2016)
In bovengenoemde gemeentelijke kadernota is de visie van de gemeente Arnhem op de verbonden partijen vastgelegd met daarin uitvoeringsrichtlijnen over de wijze van sturen en beheersen. Uitgangspunt is om hierbij uit te gaan van een risicogerichte aanpak, onder andere door het instellen van een governance code. De herziene kadernota verbonden partijen is in november 2016 vastgesteld door de gemeenteraad.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Ontwikkelingen verbonden partijen in de komende begrotingsperiode
Het risicokompas is een jaarlijkse risicoanalyse waarmee de bestuurlijke en financiële risico's van de verbonden partijen in beeld worden gebracht. Deze risicoanalyse bepaalt op welke verbonden partijen de nadruk in de beheersing en verwerking in de paragraaf verbonden partijen komt te liggen. Het risicokompas wordt eenmaal per jaar uitgevoerd, als onderdeel van de begrotingssamenstelling. Voor de Meerjarenprogrammabegroting 2018 - 2021 heeft geen actualisatie van het risicokompas plaatsgevonden en is gebruik gemaakt van de laatste actualisatie van het risicokompas. Daaruit komen twee verbonden partijen naar voren met een hoog risicoprofiel.
In onderstaande alinea's worden de belangrijkste ontwikkelingen beschreven van de verbonden partijen met een hoog risicoprofiel, dan wel de verbonden partijen waar sprake is van belangrijke ontwikkelingen. Dit zijn:
Gemeenschappelijke regeling Werkvoorziening Midden Gelderland (Presikhaaf Bedrijven);
Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Regio Arnhem;
Modulaire Gemeenschappelijke regeling Sociaal Domein (in oprichting);
Bedrijfsvoeringsorganisatie De Connectie;
Besloten vennootschap Sportbedrijf Arnhem.
De risico's die samenhangen met de verbonden partijen zijn meegewogen in de bepaling van de gewenste weerstandscapaciteit (zie paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing).
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea GR Werkvoorziening Midden Gelderland (Presikhaaf Bedrijven)
De herbeoordeling van GR PHB heeft in 2015, op basis van de zogenaamde Bresdo-verkenning, geleid tot de inzet van de deelnemende gemeenten om de bedrijfsactiviteiten van PHB in onderdelen aan private partijen over te dragen. Voor aan aantal activiteiten bleek dit opportuun (overdracht van de kwekerij aan Darthuizergroep en Presikhaaf Schoolmeubelen aan Ahrend). Voor veel activiteiten zou dit naar verwachting echter leiden tot risico's op verlies van werkgelegenheid en de vangnet- en springplankfunctie voor de doelgroep;
Daarom is in 2016 besloten om de wenselijkheid en haalbaarheid van de overdracht van de (resterende) bedrijfsactiviteiten van PHB in samenhang aan de private sociale onderneming GoedWerkt te verkennen. Eind 2016 werd echter vastgesteld dat hiermee voor gemeenten een te grote disbalans zou ontstaan tussen verantwoordelijkheden, risico's en rendementen;
Aansluitend hierop nam de gemeente Arnhem begin 2017 het initiatief voor de propositie om de bedrijfsactiviteiten van PHB in samenhang aan de publieke sociale onderneming Scalabor over te dragen. De gemeente Arnhem is eigenaar van het arbeidsontwikkelingbedrijf Scalabor i.o. Andere gemeenten kunnen als klant diensten voor SW-medewerkers en nieuwe doelgroepen van de Participatiewet bij Scalabor inkopen. De (colleges van B&W van) de betrokken gemeenten staan in beginsel positief tegenover het Arnhemse voorstel. Eind 2017 besluit het Algemeen bestuur van PHB over het voorstel;
Uitgaande van een positief besluit, betekent dit dat 2018 het startjaar van Scalabor als 'opvolger' van PHB zal zijn. Gefaseerd zal worden gewerkt aan de transformatie van sociale werkvoorziening naar arbeidsontwikkelbedrijf en verbetering van de bedrijfsresultaten van de diverse bedrijfsactiviteiten. Zowel de gedeeltelijke ontmanteling van Presikhaaf Bedrijven alsmede de oprichting en inrichting van Scalabor leiden tot transitiekosten. Deze bestaan uit frictiekosten Presikhaaf en aanloopkosten voor Scalabor. In totaal komt dit neer op incidenteel circa € 9,6 miljoen. De benodigde middelen voor de transitiekosten zijn in 2017 gereserveerd in de BR Noodfonds.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea GR Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)
Vanaf 1 april 2013 is de ODRA (Omgevingsdienst Regio Arnhem) operationeel. Het doel van de vorming van de ODRA is om hogere kwaliteit in vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) te bereiken tegen lagere kosten. De Wabo-brede uitbesteding van VTH-taken van Arnhem aan de ODRA geschiedt op basis van een dienstverleningsovereenkomst met een jaarlijkse actualisering in de vorm van een werkprogramma;
De gemeente Arnhem verzorgt de huisvesting en het gastheerschap voor de ODRA. De ODRA is gehuisvest in het Stadskantoor te Arnhem en maakt daarbij gebruik van gemeentelijke diensten op het gebied van o.a. ICT en P&O. De huisvesting en het gastheerschap zijn afzonderlijk in een aparte overeenkomst tussen Arnhem en ODRA geregeld;
De voorgenomen omschakeling naar outputfinanciering is een jaar uitgesteld naar 2018. Alleen producten met voldoende betrouwbare kengetallen komen in aanmerking voor afrekening via outputfinanciering. In 2018 zal verder gewerkt worden aan de voorbereiding op de Omgevingswet. Afhankelijk van landelijke besluitvorming zal mogelijk de wet Kwaliteitsborging voor het bouwen effect hebben op het werkpakket van ODRA.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea MGR Sociaal Domein Centraal Gelderland
De organisatie is op de volgende onderdelen nog in ontwikkeling:
governancestructuur wordt momenteel uitgewerkt;
medewerkers zijn nog niet in dienst, maar gedetacheerd bij MGR;
taakafbakening tussen gemeenten en samenwerkingsmodule Inkoop is nog niet duidelijk;
de begroting is nog niet vastgesteld en daarmee is ook de bijdrage van de gemeente Arnhem nog niet bekend;
er loopt een besluitvormingsproces om twee nieuwe modules onder te brengen per 1 januari 2018 (Onderwijszaken en Werkgeversservicepunt).
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea BVO De Connectie
De Connectie is 1 juli 2017 gestart als Bedrijfsvoeringsorganisatie van de gemeenten Arnhem, Renkum en Rheden. Voor het behalen van de doelstellingen blijkt het noodzakelijk om de werkprocessen sneller dan was voorzien te harmoniseren, strak in te regelen en verregaand te digitaliseren. Daarnaast zal extra specialistische capaciteit noodzakelijk zijn om maatregelen te nemen voor de risico's die de Europese privacyverordening met zich mee brengt. Beide ontwikkelingen zullen mogelijk leiden tot extra kosten in 2018.
In eerste instantie zal De Connectie gebruik maken van de beschikbare begrotingsruimte, de eigen financieringsruimte en formatieruimte die daartoe flexibel zal worden ingezet. Alleen wanneer er in 2018 onverhoopt investeringen nodig blijken te zijn die later in de tijd, of niet, waren gepland en die niet binnen de bovengenoemde kaders zijn op te vangen, wordt daarvoor, op basis van een onderbouwde businesscase, uitbreiding van het kader gevraagd.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Sportbedrijf Arnhem B.V.
Vanaf 1 januari 2017 is het Arnhemse Sportbedrijf, als afdeling van de gemeente Arnhem, verzelfstandigd en verder gegaan als Sportbedrijf Arnhem B.V. De gemeente is hierin enig aandeelhouder. Met een beleidsopdracht worden de inhoudelijke en financiële kaders meegegeven aan het Sportbedrijf.
Door de verzelfstandiging ontstaat er een transparante verhouding tussen enerzijds de gemeente in haar rollen als beleidsmaker, opdrachtgever en financier, en anderzijds het Sportbedrijf als opdrachtnemer en uitvoerder van het beleid.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Ontwikkelingen overige verbonden partijen
WGR+ Stadsregio Arnhem Nijmegen
Naar verwachting kan de Stadsregio in de Stadsregioraad van medio 2017 definitief worden opgeheven. De werkzaamheden van de Stadsregio zijn over provincie en (individuele of gezamenlijke) gemeenten verdeeld. Arnhem heeft daarbij de verantwoordelijkheid voor de plaatsing van de resterende in dienst zijnde medewerkers/sociaal Plan van de Stadsregio overgenomen en hiervoor budget van de Stadsregio gekregen.
.
BV Nazorg Bodem Holding
In augustus 2016 zijn de aandelen van Nazorg Bodem Holding BV overgegaan naar Stichting Bodem Beheer Nederland. De gemeente Arnhem heeft geen bestuurlijk of financieel belang is deze stichting.
GR Milieusamenwerking regio Arnhem (MRA)
Deze gemeenschappelijke regeling is met ingang van 1 januari 2016 geliquideerd en de werkzaamheden zijn ondergebracht bij de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)
Stichting Parkeerbeheer Arnhem
De uitvoering van parkeertaken is per 1 januari 2017 gegund aan een externe partij (P1 Holding). Dit betreft geen verbonden partij. Stichting Parkeerbeheer Arnhem wordt in 2017 ontbonden.
Gemeenschappelijke regeling voor onderwijszaken
Eind 2017 vindt besluitvorming plaats over het opheffen van de regeling GRO en het overgaan van de werkzaamheden in de Modulaire Gemeenschappelijke Regeling (MGR) per 1 januari 2018. De GRO zal bij positieve besluitvorming per 1 januari 2018 opgeheven worden.
Paragraaf Verbonden partijen
Alinea Overige ontwikkelingen bij partijen die als verbonden partij worden aangemerkt
Stichting Sociale wijkteams
Stichting Sociale Wijkteams draagt in opdracht van de gemeente Arnhem zorg voor de uitvoering van de Jeugdwet, de Wmo en de Wet op de schuldhulpverlening. De opdracht aan de sociale wijkteams is om ervoor te zorgen dat de inwoner ''zelf weer verder kan''. Dit door het bieden van passende hulp en ondersteuning. Inschatting van het risico ten aanzien van de stichting zelf is laag, maar ten aanzien van de indicaties is het risico hoog.
Stichting Natuurcentrum Arnhem
Stichting Natuurcentrum Arnhem ondersteunt de ontwikkeling van de duurzame samenleving door informatie, lessen en cursussen. Daarnaast verzorgt het Natuurcentrum natuur- en milieueducatie voor de basisscholen in Arnhem. Vanaf 1 januari 2017 is het Natuurcentrum als zelfstandige stichting verdergegaan. Prestatieafspraken worden gemaakt om de natuureducatie voort te zetten.